Ngayon ay isang araw kung saan ang mga manunulat at dakilang akda ng panitikan ay karaniwang pinarangalan. Gayunpaman, nais kong igalang ang isang babaeng hindi nagsulat ng mga libro, ngunit kasangkot upang ang bawat isa ay may access sa kultura at pagbabasa.
Nagsasalita ako ng Maria Moliner, isang medyo nakalimutan na pigura ng Republika at na kasangkot sa pagbubukas ng mga silid aklatan at gumawa ng isang kilalang diksiyunaryo: ang Diksyonaryo ng María Moliner.
Si María Moliner (Zaragoza, 1900-Madrid, 1981), ay isang librarian, philologist at lexicographer. Ang anak na babae ng isang duktor sa kanayunan, nagtapos siya sa Kasaysayan mula sa Unibersidad ng Zaragoza at makalipas ang isang taon ay pumasok sa Faculty of Archivists, librarians at Archaeologists ng oposisyon.
Proklamasyon ng Republika at mga Misyonang Pedagogical
Si María, may asawa na may mga anak, ay nanirahan sa Valencia nang iproklama ang Republika noong 1931. Pagkalipas ng isang buwan, nilikha ng gobyerno ang Lupon ng Mga Misyon ng Pedagogical, kung saan nasangkot si María at lumilikha ng delegasyon ng Valencian.
Noong 1931 ang hindi makabasa at sumulat sa Espanya ay lumampas sa 44 porsyento, na may karamihan ng mga kababaihan, at anim na porsyento lamang ng populasyon ang may access sa mga libro o pahayagan. Ang Serbisyo sa Library ay pinagsama ni Luis Cernuda, Juan Vicens at María Moliner at sa kanya 60 porsyento ng badyet ng Mga Misyonang Pedagogical ang inilaan, na nangangahulugang sa pagitan ng 1931 at 1936 5.522 mga bagong aklatan ang nilikha.
Sa Valencia, inilaan ni María ang lahat ng kanyang enerhiya sa pagpapalawak ng mga gumagalaang aklatan, na binubuo ng maraming daang mga libro para sa bawat bayan o nayon, kapwa para sa mga bata at para sa mga may sapat na gulang. Sa paligid ng mga aklatan, nag-organisa siya ng serye ng mga lektura, sesyon ng pelikula, audition sa radyo at mga piling album, pangunahing layunin sa kanyang rebolusyonaryong plano para sa literasiya at pakikisalamuha sa kultura.
Tulad ng inaasahan, walang gaanong mga librarian ng karera para sa maraming mga silid aklatan, kaya't nagpasya siyang iwan sila sa mga kamay ng mga guro ng kalalakihan at kababaihan pati na rin mga ina ng mga pamilya, dahil napansin niya na mayroon silang higit na mga alalahanin tungkol sa kultura kaysa kalalakihan at nakita niya sa kanila ang mga kababaihan.perpekto na mga auxiliary.
Tulad ng ipinaliwanag ni María Moliner tungkol sa mga aklatan:
Ito ay tungkol sa paggising at pagtataguyod ng pag-ibig sa pagbabasa, kung kaya't sa mga batch na ipinadala mayroong maraming mga libro na kasiya-siya at kaaya-aya sa aesthetically, pati na rin ang mga may sapat na impormasyon tungkol sa mga ideya, mga problemang iyon at ang mga salungatan na nanginginig sa mundo sa lahat ng mga order ng pag-iisip at lahat ng mga layunin ng buhay, kung ano ang bumubuo sa bagay na tao na hindi at hindi dapat maging banyaga sa sinumang tao.
El Diksyonaryo ng paggamit ng espanyol ni María Moliner
Itinuturing na isa sa mga pinakamahusay na alternatibong mga diksyunaryo sa Royal Academy (RAE), na-publish ito sa kauna-unahang pagkakataon noong 1966-67 ng bahay-kalakal ng Gredos at ginamit ni María Moliner ang higit sa labinlimang taon sa paghahanda nito.
Ang diksyunaryong ito ng mga kahulugan, kasingkahulugan, ekspresyon at itinakdang parirala, at mga salitang pamilya, ay isang tunay ding diksyong ideolohikal at kasingkahulugan.
Inaasahan ni María Moliner sa ilang mga aspeto tulad ng pagtatalaga ng Ll sa Lat ng Ch sa C (isang pamantayan na ang RAE ay hindi susundan hanggang 1994) o ang pagsasama ng mga term sa karaniwang gamit ngunit kung saan ay hindi tinanggap ng RAE, tulad ng salitang cybernetics.
Kung nais mo ng karagdagang impormasyon tungkol sa diksyunaryo na ito, sa Website ng Instituto Cervantes napaka komprehensibo ng entry nila sa kanya.
María Moliner ngayon
Si María Moliner ay halimbawa ng kawalan ng hustisya sa mga kababaihan at ang barbarism ng absolutism.
Tungkol sa mga silid aklatan nito, sinira ng Digmaang Sibil ng Espanya at ang kasunod na diktadurang Franco ang mahusay na proyekto ng mga aklatan ng Mga Misyonang Pedagogikal at ang pagbasa at pagsasapanlipunan ng kultura. Tulad ng sinabi ni Juan Vicens sa Pransya noong 1938 nang magsalita tungkol sa salpok na ibinigay sa pagbasa ng publiko sa panahon ng Republika sa Espanya:
Ang kwento ay simple, palaging pareho kapag ang mga tao ay nahuhulog sa kaaway: ang librarian ay kinunan, ang mga libro ay sinunog, at lahat ng mga lumahok sa kanyang samahan ay binaril o inuusig.
Sa kabilang banda, si María Moliner ay ang unang babaeng kandidato na sumakop sa isang armchair sa Royal Academy of the Language, bagaman ang katotohanan na siya ay isang babae, at propesyonal ay itinuring na isang librarian kaysa sa isang philologist, sa kabila ng paghahanda ng isang mahalagang diksyonaryo, hindi siya pinasok.
Si Carmen Conde, manunulat at unang babae na inamin sa Academy noong 1979, ay hindi nakalimutang banggitin ito nang hindi direkta sa kanyang pasukan sa pagsasalita:
Ang iyong marangal na desisyon ay nagtatapos sa isang hindi makatarungan at sinaunang diskriminasyon sa panitikan.
Naghahatid ang artikulong ito upang igalang ang ginang ng wika at kultura na nagawa ng malaki para sa libro.
Tila makatarungang sa akin na bigyang-katwiran ang personalidad na ito ng kulturang Espanyol, doble na dinidiskriminasyon para sa pagiging isang babae at para sa paggamit ng kanyang huwarang gawain sa panahon ng Republika. Taos-puso kong pasasalamat sa kanya, dahil ang kanyang mga ideya, kahit na huli na ang maraming taon, ay namunga at ang mga aklatan ay, sa kabila ng krisis, ang mga lugar ng pakikipagtagpo at pag-unawa sa pagitan ng mga tao.