Ang post na ito ay dapat na binuksan ng isang video ng ilang kabataang Tsino na nagbabasa ng Don Quixote, ngunit sa kasamaang palad ang video ay tinanggal. Kaya't ito mula sa EFE Agency sa pagbasa ng Don Quixote sa Roma ay nagkakahalaga upang ilarawan kung ano ang nais kong sabihin.
Hindi kami nagulat na ang akda ni Cervantes ay nababasa sa Europa o Amerika, kahit sa Gitnang Silangan at Maghreb. Ngunit ... hanggang saan dumating si Don Quixote sa kanyang mahinang Rocinante? Kaya, pati ang Tsina ay dumating ang Knight of the Sad figure.
Apat na taon na ang nakalilipas ay nagtatrabaho ako sa silid-aklatan ng Cervantes Institute sa Beijing nang isang hapon, ilang sandali bago magsara, isang matandang lalaki ang dumating upang ipakita sa akin ang isang libro. Ito ay isa sa mga unang edisyon ng Don Quixote na nakalimbag sa Tsina noong panahon ni Mao at ang totoo ay talagang interesado itong makita ang aming nakatutuwang kabalyero sa pagitan ng mga character na Tsino.
Dapat pansinin na si Don Quixote ay hindi nakarating sa Tsina hanggang 1922, isinalin mula sa Ingles sa ilalim ng pamagat moxiazhuan (Talambuhay ng baliw na ginoo), bagaman ang unang bahagi lamang ang na-publish mula pa noong 40 ng mga Tsino na iskolar ay hindi alam ang pagkakaroon ng isang pangalawang bahagi.
Matapos ang pagtatatag ng bagong Tsina ni Mao noong 1949, ang pamahalaan ay nagdulot ng malaking kahalagahan sa pag-unlad ng kultura at noong 1955 ipinagdiwang ng gobyerno ng Tsina ang ika-350 anibersaryo ng paglathala ng Don Quixote, kaya naman ang isang buong salin ay nalathala.
Gayunpaman, hanggang 1995 nang isalin ito ng Hispanistang si Dong Yansheng sa kauna-unahang pagkakataon sa kabuuan at direkta mula sa Espanyol patungong Mandarin Chinese.
Curiosities ng isang mahirap na pagsasalin
Ang isa sa mga pangunahing problema sa mga pagsasalin ay tiyak na ang pagkakaiba-iba ng kultura sa pagitan ng mga bansa. Kaya kailangan natin Bundok ng kaluluwa, ang isa sa pinakabagong milestones sa panitikan ng Tsino, ay isang nakagaganyak na basahin sa sariling wika, ngunit kapag isinalin sa Espanyol ay nagiging nakakapagod at mabagal. O kaya't nasiguro ko.
Ang pagsalin ay isang mahirap na gawain at ang paggawa nito sa Don Quixote ay hindi isang madaling gawain. Gayunpaman, tulad ng sinabi ng tagasalin nito na si Dong Yansheng:
Nalulutas ang problema gamit ang mga salitang may tinatayang sanggunian. Halimbawa, damit at calza, mga kasuotan na wala kahit sa modernong Espanya, ngunit laging posible na makahanap ng mga pangalan na nagsisilbing isang damit na walang mga pindutan na sumasakop sa puno ng katawan sa unang kaso at sa dalawang naka-link na tela mga tubo kahit papaano mahigpit na balutin ang mga binti sa pangalawa. O nag-imbento ng mga bagong salita, na kung saan ay madaling gawin sa Chinese, na isang nababaluktot na wika na may mga salita ng kaunting pantig.
Bagaman kinikilala niya na ang pinakamahirap na bagay sa kaso ni Cervantes ay upang maipadala sa bersyon ng Tsino ang kakaibang ritmo ng tuluyan ni Cervantes, na may magaan na baroque airs at puno ng mga kasingkahulugan.
Pagkakataon o premonition? Nagtataka man lang
Kung magbubukas ka Don Quixote para sa ikalawang bahagi at sinisimulan mong basahin ang Pagtatalaga sa Bilang ng Lemos, hindi ka magtatagal upang makita ang sumusunod sa unang talata:
At ang isa na nagpakita ng labis na pagnanasa sa kanya ay ang dakilang emperador ng Tsina, sapagkat sa wikang Tsino ay magkakaroon ng isang buwan na isinulat niya sa akin ang isang liham kasama ang kanyang sarili, na humihiling o sa halip ay nagmakaawa sa akin na ipadala ito sa kanya, sapagkat nais niyang makahanap ng isang paaralan kung saan mababasa nito ang wikang Espanyol at nais niyang mabasa ang libro na maging ni Don Quixote. Kasama nito sinabi niya sa akin na ako ang magiging rektor ng naturang paaralan.
Ang pagkamapagpatawa ni Miguel de Cervantes ay maliwanag mula sa mga pag-aalay sa magkabilang bahagi, ngunit sa kasong ito nakakainteres pa ring makita na limang daang siglo pagkatapos ng biro na ito, ang Quixote ay isa sa 30 sapilitang pagbabasa para sa mga mag-aaral ng high school ng Tsino at, sa katunayan, mayroong isang Spanish teaching center na tinatawag na Instituto Cervantes na mayroong punong tanggapan sa Beijing.
At ito ay kahit na huli na, ang dakilang sibilisasyong Tsino ay nahulog sumuko sa ideyalismo, ang pagkamapagpatawa at ang dalisay na kahulugan ng hustisya at kabutihan na ipinakita ng aming pinakatanyag na ginoo.
- Paglalarawan ni Manel Ollé, sinologist sa Pompeu Fabra University.