Ukuba uyawuthanda umbongo, ngokuqinisekileyo uyayazi imibongo ka-Edgar Allan Poe. Ungomnye wababhali abafundelwa kwaye bafunde kakhulu, nangona ubudala bakhe.
Ke ngeli xesha Besifuna ukwenza uqulunqo lweyona mibongo ibalaseleyo ka-Edgar Allan Poe. Ngaba uyafuna ukujonga kwaye ubone ukuba siyavumelana nawe okanye sifumanisa ukuba ungumbhali omtsha?
Yayingubani uEdgar Allan Poe
U-Edgar Allan Poe wayengumbhali, imbongi, intatheli, kunye nomgxeki. Wazalelwa eBoston, eUnited States, ngo-1809, waza wafela eBaltimore, ngo-1849. Waziwa njengomnye wababhali ababalaseleyo bamabali amafutshane, iinoveli zegothic, kunye nezothusayo, kodwa eneneni wabhala kwiindidi ezininzi.
Ubomi bakhe babungemnandanga ncam, ingakumbi ekubeni esengumntwana kwafuneka aphile ngokusweleka kwabazali bakhe. Isibini esityebileyo saseRichmond samthabatha, kodwa asizange simenze umntwana wabanye abantu. Wabhalisa kwiYunivesithi yaseVirginia kodwa wenza kuphela unyaka ukususela, emva koko, wangena emkhosini (akazange ahlale ixesha elide).
El Incwadi yokuqala ka-Edgar Allan Poe yayiyincwadi yemibongo enesihloko esithi Tamerlane kunye neminye imibongo., awayipapasha ngowe-1827.
Ngenxa yokuba wayefuna imali, wagqiba kwelokuba asebenze ebhala kumaphephandaba, apho wayepapasha amabali, okanye ukuhlalutywa koncwadi. Lo msebenzi nguwo owamenza ukuba aziwe kwaye wamnika udumo awayeludinga ukuze aqhubeke nalo msebenzi.
Kwakunjalo ngowe-1845 xa wapapasha owona mbongo udumileyo nowatsala kakhulu uluntu kusiba lwakhe, iRaven. Nangona kunjalo, inyaniso kukuba usishiyele ilifa loncwadi olubanzi ngokufanelekileyo malunga namabali (esinokuthi sifumane kwiindidi ezahlukeneyo ukusuka kwi-macabre, umcuphi, i-science fiction, satirical ...); iinoveli, imibongo, izincoko, uphononongo...
Kwinqanaba lomntu, u-Edgar Allan Poe watshata ngo-1835 umzala wakhe, uVirginia Clemm, owayeneminyaka eli-13 ubudala ngelo xesha. Nangona kunjalo, wasweleka kwisifo sephepha ngo-1847.
Kwiminyaka emibini kamva, ngowe-1849, naye wafa, nangona oonobangela bengaziwa kakuhle.
Eyona mibongo igqwesileyo ka-Edgar Allan Poe
Edgar Allan Poe imibongo zininzi, ngenxa yokuba wayenomdla kakhulu ngaloo ndlela. Kodwa inyaniso yeyokuba, kuzo zonke, kukho abathile ababalaseleyo kunabanye.
Apha siqokelela ezinye zazo.
IRaven
I
Ngobusuku oboyikisayo, obungazinzanga
phinda ufunde itomu yakudala
ndathi ndakucinga ndeva
ingxolo engaqhelekanga, ngequbuliso
ngokungathi kukho umntu ochukumise kakuhle
emnyango wam: "utyelelo olungenamsebenzi
yiyo, nditshilo kwaye akukho nto ".
II
oh! Ndikhumbula kakuhle; kwakusebusika
nabangenamonde balinganisa ixesha laphakade
ndidiniwe kukukhangela
ezincwadini ukuzola okuhle
kwintlungu kaLeonora wam ofileyo
ohleli nezithunywa zezulu ngoku
ngonaphakade ngonaphakade!
III
Ndive isilika kwaye ikrazula kwaye ishushu
ukuxubha amakhethini, into emangalisayo
yoyikeka ngendlela engazange ibonwe ngaphambili
bekukho ingqondo kwaye bendiyifuna loo ngxolo
ecacisa, umoya wam ocinezelekileyo
uzolile ekugqibeleni: «Umhambi olahlekileyo
yiyo, nditshilo kwaye akukho nto yimbi ».
IV
Sele ndiziva ndizolile: «Mhlekazi
Ndakhwaza, oh nkosazana, ndicela ndifuna
ndicela uxolo
kodwa ingqalelo yam ayizange ivuleke
kwaye umnxeba wakho ubungaqinisekanga. ”…
Ndiye ndavula ucango ngokubanzi:
akusekho bumnyama
V
Ndijonge esithubeni, ndiphonononga ubumnyama
kwaye emva koko ndiziva ukuba ingqondo yam iyaphuphuma
ihlokondiba lezimvo
akukho mntu wumbi wayenazo ngaphambili
kwaye uphulaphule ngeendlebe ezilangazelelayo
"Leonora" amanye amazwi asebezayo
ungabe usebeza
VI
Ndibuyela egumbini lam ndinoloyiko oluyimfihlo
kwaye umamele elubala kwaye ungaphumli
ukubetha ngamandla;
"Into, ndiyazixelela, ibetha efestileni yam,
qonda ndifuna uphawu lwe-arcane
kwaye uzolise le ntlungu ingaphaya komntu »:
umoya hayi enye into!
VII
Kwaye ifestile yavuleka: iqengqeleka
Ndabona ihlungulu linqula
njengentaka yenye iminyaka;
ngaphandle komcimbi uye wangena emagumbini am
ngesimbo sobuhle kunye namaphiko amnyama
nakungquzulwano elungqamekweni lwePalas
ihleli kwaye ayikho enye into.
VIII
Ndijonge intaka emnyama, incumile
phambi kwelizwekazi lakhe elinzima nelinzima
ndiye ndaqala ukuthetha naye,
hayi ngaphandle kwentetha yenjongo ephoxayo:
"Owu ihlungulu, ntaka ehloniphekileyo ye-anachronistic,
ungubani igama lakho kummandla we-plutonic? »
Ihlungulu lathi: "Nakanye".
IX
Kule meko, i-grotesque and rare pair
Ndamangaliswa kukuva ngokucacileyo
igama elinjalo ukulibiza
kwaye kufuneka ndivume ukuba ndandisoyika
Ewe, ngaphambi kokuba kungabikho mntu, ndicinga ukuba, wayenolonwabo
wehlungulu ukuze ulibone, lithe ngcu kwindawo yokuma
ngegama elinjalo: "Ungaze".
X
Ngathi ndigalele ngala mazwi
umphefumlo, intaka yathi cwaka kwaye akukho mzuzwana
iintsiba sele zishukuma,
"Abanye bam babalekile kwaye iyandibamba
ukuba uzohamba ngomso ngaphandle kokulibazisa
lindishiyile ithemba;
lathi ihlungulu: “Nakanye! »
XI
Impendulo ekuphulaphuleni icace kakhulu
Ndazixelela, hayi ngaphandle kokukhathazeka okufihlakeleyo,
"Ayikho enye into.
Wafunda kangakanani kwinkosi enelishwa,
owathi isiphelo samtshutshisa ngokungqongqo
kwaye uthe cwaka kuphela
ukuba zange, zange! »
XII
Ndasonga istulo sam ndade ndajongana
yomnyango, yeyokukroba neyemboni
ihlungulu kwaye ke sele
engqiyame kwisilika ethambileyo
Ndingene kumaphupha amnandi,
soloko ucinga into oza kuyithetha
ukuba zange, zange
XIII
Ndahlala ndinjalo ixesha elide
laa ntaka yoyikekayo ingaqhelekanga
ukujonga okungapheliyo,
wahlala kwidivan yevelvet
sihlale kunye esijwilini sam
Ndacinga ukuba uElla, akazange abe kulo mgangatho
Bendiya kuhlala kuyo ngakumbi.
XIV
Emva koko kwabonakala kum umoya oshinyeneyo
ngevumba lesiqhumiso
yesibingelelo esingabonakaliyo;
kwaye ndive amazwi abukhali ephindaphinda:
"Libala uLeonor, sela i-nepenthes
ukusela ukulibala kwimithombo yayo enobungozi »;
lathi ihlungulu: “Nakanye! »
XV
"Nditshilo, umprofeti wezinye izizukulwana
eyaphosa izaqhwithi ezimnyama
apha ngenxa yobubi bam,
undwendwe kule ndawo yokuhlala lusizi,
Yithi, inzala emnyama yobusuku obumnyama,
ukuba kuya kubakho i-balm ekugqibeleni kwintlungu yam »:
lathi ihlungulu: “Nakanye! »
XVI
"Nditshilo, umprofeti, okanye umtyholi, ihlungulu elibi
UThixo, ngenxa yam, ngenxa yobuhlungu bam,
ngamandla akho abulalayo
ndixelele ukuba uLeonora
Ndiya kubona kwakhona ekuzeni kokusa okungunaphakade
apho kuhlala khona iikerubhi;
lathi ihlungulu: “Nakanye! »
XVII
"Ilizwi elinjalo malibe lelokugqibela
ubuyela kumlambo we-plutonic,"
Ndakhwaza: “Ungaphindi ubuye,
musa ukushiya umkhondo, hayi usiba
Nomoya wam uzele yinkungu eshinyeneyo
ekugqibeleni khulula ubunzima ukuba ukongamela! »
lathi ihlungulu: “Nakanye! »
XVIII
Kunye nonomyayi ongashukumiyo, umngcwabo kunye nombi
Hlala ulandela uPallas kwi-bust
naphantsi kwesibane sam,
ibeka ibala elimdaka kwikhaphethi
kwaye idemon yakhe ijonge iyamangala...
Owu! Umphefumlo wam onesingqala uvela emthunzini wawo
uza kukhululwa? Ungaze!
(Inguqulelo nguCarlos Arturo Torres)
ULenore
Owu! Yaphukile indebe yegolide! undoqo wayo wanyamalala
Wahamba; wahamba! Wahamba; wahamba!
Iringi, khala iintsimbi, kunye neechoes ezilusizi,
Ukuba umphefumlo omsulwa udada phezu komlambo iStyx.
Kwaye wena, Guy de Vere, wenze ntoni ngeenyembezi zakho?
Hayi, mababaleke!
Jonga, ibhokisi emxinwa evale iLenore yakho;
Phulaphula iingoma zomngcwabo eziculwa yi-friar. Kwakutheni ukuze afe eselula?
Yiza ecaleni kwakhe, yiza.
Makuthethwe ingoma yokufa
Wayekufanele ukulawula;
Ingoma yomngcwabo kulowo ulalayo;
Kwakutheni ukuze afe emncinci kangaka?
Baqalekisiwe abamthandayo kuyo yodwa;
iimilo zabasetyhini,
Ewe, ikratshi labo lokuzalwa likubeke phezu kwakho,
Uyayiyeka ife, xa uqhekezwe obulalayo
Yahlala phezu kwetempile yakhe.
Ngubani ovula amasiko? Ngubani oza kucula iRequiem?
Ndifuna ukwazi, ngubani?
Nizidwayi ngeelwimi ezibuhlungu
Kwaye amehlo basilisk? Bayibulala inzwakazi,
Hayi indlela ekwakukuhle ngayo!
Sakulumkisa ucule? Ucule ngeyure embi
Vuma ngeSabatha;
Ngamana amazwi akhe ahloniphekileyo angaphakama aye kwitrone ephakamileyo
Njengesijwili esikrakra esingawuvusi umsindo
Apho alala ngoxolo.
Yena, uLenore omhle, onobubele,
Wasaba ekuqaleni kokusa kwakhe;
Yena, intombi yakho, kubulolo obunzulu
Inkedama ikushiyile!
Yena, ubabalo ngokwalo, ngoku uphumle
Ngokuzola okuqinileyo; ezinweleni zakhe
Kusekho ubomi; ngakumbi emehlweni akhe amahle
Akukho bomi, hayi, hayi, hayi!
Ngasemva! intliziyo yam ibetha ngokukhawuleza
Kwaye kwisigqi esonwabileyo. Ngasemva! Andifuni
iingoma zokufa,
Kuba ayisenamsebenzi ngoku.
Ndiya kunyamekela indiza kunye nesibhakabhaka
Ndiya kuziphosa phakathi kwezikhulu zakho.
Ndihamba nawe, mphefumlo wam, ewe, mphefumlo wam!
Ndiya kukubethela ingoma!
Thula iintsimbi! Izandi zayo ezilusizi
Mhlawumbi benza ngokungalunganga.
Musa ukuphazamisa ukubetha komphefumlo ngamazwi akho
Oko kujikeleza ihlabathi ngokuzola okumangalisayo
kunye nenkululeko epheleleyo.
Ukuhlonela umphefumlo odityaniswe ngumhlaba
Uloyiso lukhululiwe;
Oko ngoku ukukhanya okudadayo enzonzobileni
Bona abahlobo kunye nezichasi; uthini ngesihogo ngokwaso
waya esibhakabhakeni.
Ukuba iglasi yophuka, isiqu sakho sanaphakade sikhululekile
Imkile, imkile!
thula, thula iintsimbi ezinamazwi abuhlungu,
ukuba umphefumlo wakhe omsulwa wezulu emideni
Ukuchukumisa ku!
Solo
Ukususela ebuntwaneni bam andizange ndibekho
njengokuba abanye babenjalo, andizange ndibone
njengoko abanye bebonile, andizange ndikwazi ukuzisa
iminqweno yam yomthombo olula.
Kumthombo ofanayo andizange ndithathe
ukuzisola kwam, andikwazanga ukuvuka
Intliziyo yam ichwayite kwangaloo zwi;
Kwaye yonke into endandiyithanda, ndandiyithanda ndedwa.
Emva koko-ebuntwaneni bam-ekuseni
kobona bomi bunzima, wakhupha
kubo bonke ubunzulu bokulungileyo nokubi
imfihlelo esandibophekileyo;
Ukusuka kumlambo, okanye umthombo,
Kwingxondorha ebomvu yentaba;
Ngelanga elalindijikeleza
ekwindla yayo edaywe ngegolide;
zombane esibhakabhakeni
xa ibhabha idlula kum,
Ngendudumo nesaqhwithi,
Nelifu elisebumeni
(Xa lonke iZulu laliluhlaza okwesibhakabhaka)
Ngedemon phambi kwamehlo am.
oleleyo
Kwakusezinzulwini zobusuku, ngoJuni, kushushu, kumnyama.
Ndandiphantsi komtha wenyanga engaqondakaliyo,
leyo yediski yayo emhlophe njengomlingo
Yagalela phezu kwentlambo umphunga ozele bubuthongo.
Irosemary enuka kamnandi yozela emangcwabeni.
Kwaye edikeni iinyibiba ezifayo zangqiyama;
Wazisongelwa ngenkungu engutyeni enamanzi;
Amabhodlo ayephumle kwindawo yokuphumla yamandulo.
Khangela! Kwakhona ichibi njengeLethe,
Yozela emthunzini ngokunqwala kancinci,
Kwaye akafuni ukuvuka kwi-torpor eyaziwayo
Kuba ihlabathi elijikelezileyo liyafa
Lala bonke ubuhle kwaye ubone apho iphumle
U-Irene, ngobumnandi, ezolile ezolileyo.
Ngefestile evulekele isibhakabhaka esizolileyo,
Yezikhanyiso ezicacileyo kunye neemfihlelo ezipheleleyo.
Owu, ntokazi yam enobabalo, awuziva unkwantya?
Kutheni ifestile yakho ivuleke ngolu hlobo ebusuku?
Umoya odlalayo ovela kwihlathi elinamagqabi,
Ukuhleka nokuthob' isidima kwisihlwele esinengxolo
Bakhukulisa igumbi lakho kwaye bashukumise ikhethini
Ukusuka ebhedini apho intloko yakho entle iphumla khona,
Emehlweni amahle anemivimbo emininzi,
Emva koko umphefumlo ulala kwiindawo ezingaqhelekanga,
Njengemimoya edakumbileyo, ngephupha neendonga
Izithunzi zeeprofayili ezimnyama ziyatyibilika.
Owu, ntokazi yam ethandekayo, awoyiki?
Ndixelele, yintoni ikhubalo elinamandla lereverie yakho?
Umele ukuba uvela kwiilwandle ezikude
Kulo myezo mhle weziqu zehlabathi.
Iyamangalisa, mfazi, ukuphaphatheka kwakho, isuti yakho,
Nakwimiluko yakho emide imbeko edadayo;
Kodwa nowasemzini kukuzola okuzolileyo
Apho usonga iphupha lakho elingaqondakaliyo nelingapheliyo.
Inenekazi elithambileyo lilala. Lala ngelizwe!
Yonke into engunaphakade kufuneka ibenzulu.
Izulu lamkhusela phantsi kwesambatho sakhe esimnandi;
Ukutshintshisa ngeli gumbi kwelinye elingcwele ngakumbi,
Kwaye kwelinye elibuhlungu, ibhedi aphumla kuyo.
Ndiyathandaza eNkosini, ukuba ngesandla senceba,
Ndamyeka ndalala engaphazanyiswa.
Ngelixa umfi ejikeleza ecaleni kwakhe.
Ulala, sithandwa sam. Owu, umphefumlo wam ukunqwenela;
Ukuba kanye njengokuba lingunaphakade, linzulu iphupha;
Mazirhubuluze iimpethu;
ngeenxa zonke ezandleni zakhe nasebunzi;
Ukuba kwihlathi elikude, elimnyama kunye neenkulungwane zakudala,
Bamnyusela ingcwaba eliphakamileyo elizolileyo nelinesithukuthezi
Apho bandanda emoyeni, benekratshi kunye noloyiso;
Kusapho lwakhe oluzukileyo amalaphu omngcwabo;
Ingcwaba elikude, kwisango eliqinileyo
Wagibisela ngamatye njengentombazana, engoyiki ukufa.
Kwaye nobhedu lwakhe oluqinileyo akusayi kuba saqala sandi;
Kwanezandi ezilusizi zezo zindlu zinkulu
Hayi indlela ebuhlungu ngayo ukucinga intombi elihlwempu yesono.
Eso sandi sibi kumnyango okrazukileyo,
Kwaye ukuze mhlawumbi kuvakala ngovuyo ezindlebeni zakho.
ukufa okoyikekayo yaba sisijwili esilusizi!
U-Annabel Lee
Lo ngowokugqibela kwimibongo ka-Edgar Allan Poe, epapashwe emva kokufa kwakhe.
Kwiminyaka emininzi eyadlulayo
ebukumkanini ngaselwandle
ebehlala intombi oyaziyo
ogama linguAnnabel Lee.
Kwaye le ntombazana yayiphila ngaphandle kokucinga
ukundithanda nokuthandwa ndim.
besingabantwana sobabini
kobu bukumkani ngaselwandle
kodwa sathanda ngothando olungaphezu kothando
mna no annabel lee wam
ngothando ngaphezu kweeserafi zezulu ezinamaphiko
basimonela mna naye.
Kwaye ngenxa yoko, kudala,
kobu bukumkani ngaselwandle
kwavuthuza umoya efini
yapholisa uthando lwam uAnnabel Lee.
Zafika ke izizalwana zabo
bamsusa kum
ukuyomvalela engcwabeni
Kobu bukumkani ngaselwandle.
Iingelosi, ezinganelisekanga ezulwini,
basimonela mna naye.
Ewe! Ngenxa yesi sizathu (njengoko wonke umntu esazi
kobu bukumkani ngaselwandle)
kwaphuma umoya efini ebusuku
Ukumkhenkceza nokubulala uAnnabel Lee wam.
Kodwa uthando lwethu lomelele ngakumbi
kunaleyo yabadala
okanye ulumke kunathi.
Kwaye nkqu neengelosi ezisezulwini
needemon eziphantsi kolwandle
Abanakuze bakwazi ukwahlula umphefumlo wam emphefumlweni
yenzwakazi ka-Annabel Lee.
Kaloku inyanga ayikhanyisi ingandiphathelanga amaphupha
yenzwakazi ka-Annabel Lee
kwaye iinkwenkwezi azikhe zikhazimle ngaphandle kokuba ndive amehlo akhazimlayo
yenzwakazi ka-Annabel Lee
Kwaye xa kufika amaza obusuku ndiye ndingqengqe ecaleni
yentanda yam-intanda yam-ubomi bam nentombi yam
engcwabeni lakhe khona ngaselwandle
Engcwabeni lakhe ngaselwandle olunengxolo.
(Inguqulelo kaLuis López Nieves)