208 vjetori i lindjes së Master Poe.
Sot, 19 Janar, Edgar Allan Poe takohet Vjet 208. Shume pak. Ai ka lënë të gjithë në përjetësinë e tij si një nga shkrimtarët më të mëdhenj të të gjitha kohërave. Nuk ka rëndësi zhanri, koha dhe shekujt le të kalojnë nëpër punën e tij. Ai ishte një nga më të mirët dhe do të vazhdojë të jetë derisa bota të zhytet në errësirën e mallkimit të tij. Ashtu si shtëpia Usher.
E pamundur të shkruash më shumë për të ose për atë vepër të madhe dhe spektakolare. Kështu që? E rëndësishme është ta lexoni. Herët ose vonë, si fëmijë, si i rritur, kurdoherë. Por lexojeni. Le ta festojmë vetëm këtë ditë. Dy shekuj më parë dhe jo shumë kohë që nga qyteti i ftohtë i Boston ajo pa fëmijët më të shquar, të mëdhenj dhe më të dënuar të lindur. Çfarë mund të zgjedhim nga ato histori dhe tregime? Mundet Unë nuk mendoj kështu.
Macet e zeza, brumbujt e artë, sorrat përhumbëse, shtëpitë e përhumbura, portretet e vdekjes, zemrat përrallore, vdekjet e kuqe, gorillat vrasëse, detektivët e pagabueshëm ... E pamundur të renditësh kaq shumë koncepte, imazhe, ndjesi dhe ndjenja. Kaq çmenduri dhe terror. Kaq frikë dhe frikë. Kaq fantazi dhe realitet. Shumë mirë. E gjithë pjesa jonë e shpirtrave romantikë, gotikë, misteriozë, të frikshëm, të pasionuar ose të çmendur dridhet me çdo fjalë nga stilolapsi i Poe.
Vështrimi i tij, shpërthimi i tij (i nxitur ose jo nga fantazmat dhe dobësitë e tij), mjeshtëria e tij për të rrëfyer ferrët dhe përhumbjet, për të thirrur imagjinatën më të errët, tejkaluar të gjitha kufijtë. Siç bëri me ekzistencën e tij, të cilën e shndërroi në një karakter magjepsës dhe tragjik, sa i admiruar aq edhe i dhembshur. Sa i idolizuar aq edhe mohohet. Sepse, si me gjithçka, ka njerëz që nuk e duan Poen. E kuptueshme (ose jo). Edhe e pranueshme.
Një gjeni apo një pijanec. Një i shqetësuar ose një shqetësues. Një dobët ose një hero. Çfarë ndryshimi bën? Ai shkroi histori që kapërcenin vetveten. Ai shqyrtoi si askush tjetër humnerat më të thella dhe më të errëta të natyrës njerëzore. Mbase ngaqë ai dëshironte të hynte në to me vullnetin e tij të lirë. Dhe ai e arriti atë. Përvoja e tij e stuhishme e jetës ose thjesht vizioni i tij për botën përreth tij, për atë jetë. Çfarë u tha. Nuk ka rendesi. Mjaftoi me kaq dhe me u rrëmbyer nga imagjinata e tij.
Tonë lanë emra të pashlyeshëm ne kujtim te dhe të ndikojë në një mijë e një shkrimtarë dhe artistë shënuar nga gjurma e tyre e dashurisë dhe terrorit në të njëjtën masë. Ndikimet dhe rekreacionet pasuese që, me kalimin e viteve, janë bërë në punën e tij.
Kushdo që ishte në gjendje të shkruante "Mbreti i murtajës" pushoi së qeniuri njerëzor. Për hir të tij, dhe të zhvendosur nga një keqardhje e pafund drejt një shpirti kaq të humbur, ne dëshirojmë ta heqim atë për të vdekur.
Kështu shkruajti ai Robert Louis Stevenson në një ese për Poe. Ajo që Stevenson nuk e dinte është se Poe, ose ai vetë, nuk do të vdiste kurrë më. Kjo është ajo që ndodh kur ajo që bëni në jetën tuaj arrin të lërë gjurmë në të gjithë njerëzimin që ju lexon me kohën. Dhe që sot një pjesë e madhe e këtij njerëzimi do të dëshironte që një Poe të lindte çdo ditë. Apo çfarë ishte pikërisht ai që u kthye nga ato errësira dhe skëterra që dinte aq mirë të përshkruante. Më shumë se një paguar madje, jam i sigurt.
Berenice, Arthur Gordon Pym, Prospero, Ligeia, Madeleine Usher, Augusto Dupin… Dhe kaq shumë emra të tjerë. Kaq dridhje dhe mallkime, mbytje anijesh dhe tragjedi. OSE Annabel lee, ai emër i protagonistit të një prej poezive më sublime që ka, dhe që nuk janë rishkruar, as nuk do të shkruhen. Dashuria në një gjendje të pastër dëshpërimi dhe shprese, humbjeje dhe braktisjeje, pasioni dhe dhimbjeje pa kufij.
Asnjë ditë si sot për të festuar këtë ditëlindje duke u bërë dhuratë e lexoni edhe vetëm një rresht de Pusi dhe lavjerrësi, Krimet e Rrugës Morg, Çështja e Z. Valdemar ose nga Tamerlani.
Ose asnjë ditë si sot për të shihni njërën prej qindra përshtatjeve e punimeve të tij në kinema. Në veçanti, ata që u qëlluan nga prodhuesi gjithashtu i pavdekshëm britanik Hammer, me drejtorin Roger Corman në kokë. Dhe asgjë më mirë sesa të shikosh dhe dëgjosh fytyrat, figurat dhe zërat më të mirë që i jepnin jetë dhe vdekje personazheve dhe historive të tyre. Vincent Price dhe Christopher Lee ata janë për mua narratorët dhe interpretuesit më idealë të veprës së Poes. Por ka një mijë e një version, si ato të ndërthurura në këtë artikull.
Urime, Z. Poe. Në ferrin më të tmerrshëm ose në parajsën më të lavdishme. Të gjithë do të takohemi përsëri një ditë. Në secilin nga dy vendet.