Argazkia: Nieves Muñoz, Edhasa argitaletxearen egilearen fitxategia.
Nieves Munoz, Valladolid eta erizaina lanbidez, beti egon da literaturarekin lotuta, ipuin idazle, zutabegile edo literatura aldizkarietako kolaboratzaile gisa. Batera Isildutako borrokak nobelarako jauzia eman du. Eskerrik asko zure denbora, adeitasuna eta dedikazioa elkarrizketa hau bertan berari eta beste hainbat gairi buruz hitz egiten du.
Nieves Munoz - Elkarrizketa
- LITERATURA KORRONTEA: Zure nobelak du izenburua Isildutako borrokak. Zer diozu horri buruz eta nondik sortu zen ideia?
ELUR MUÑOZ: Bat dago izenburuaren inguruko anekdota. Daniel Fernández Edhasako editoreak Penelope Acerori, nire editoreari, iruzkindu zion zergatik ez genuen aldatu Borroka isilak, zein zen hobea, eta biak uko egiten diogu esanahia guztiz aldatzen duelako. Ez dira isilean egiten diren borrokak (badaude ere), arrazoiren batengatik isilarazten direnak baizik. Eta hori da eleberriaren muina.
Batetik, badaude horiek barne gerrak muturreko egoeran elkarren aurka borrokatzen direla eta ez direla zenbatzen. Sinetsita nago (eta horrela erakusten dut) gizakiak onerako eta txarrerako gai direla beren biziraupena jokoan dagoenean.
Eta bestetik, historia liburuetan inoiz kontatu ez diren borrokak daude, nire eleberrian bezala, Lehen Mundu Gerran parte hartu zuten emakumeen ikuspegia eta esperientziak. Dena ez da lubakia, borroka bazter guztietara iritsi zen.
Jatorrizko ideia a idaztea zen omenaldia lehen erizain profesionalei lehiaketan parte hartu zuena. Haiei buruzko informazio bila etorri nintzen Marie Curie eta bere parte hartzea erizain boluntario gisa eta erradiologiako zirujauentzako irakasle gisa. Bera da irakurlea eskutik eramaten duena landa ospitale bat eta bere esperientziak ezagutzera, eta benetako protagonisten, emakume arrunten, erizainen, boluntarioen, baserritar emakumeen eta baita emagaldu baten sarrera sortzen du. Da eleberri korala, beraz, trama desberdinak bakarrean elkartzen dira istorioaren bigarren zatian.
- AL: Gogoratzen al duzu irakurritako lehen liburu hura? Eta idatzi zenuen lehen ipuina?
SL: Irakurle goiztiarra nintzen, baina gogoratzen nituen lehenak Hollister bildumakoak izan ziren, eta horiek guztiak irakurri nituen. Handik joan nintzen Bostak, Zazpi sekretuak, Hiru ikertzaileak, bilduma Lurrunontzia... Azken honetaz maitasun bereziarekin gogoratzen dut Txorimaloaren alaba y Hariaren atzean.
Daukat Nire lehen ipuinetako baten oroitzapen gazi-gozoa. Eskolarako ipuin bat idatzi nuen, orein bati tiro egin zion ehiztari bati buruzko fantasiaz eta basoko maitagarriak ehiztaria orein bihurtu zuen, egindako kalteaz jabetu zedin. Irakasleak ea lagundu didaten galdetu dit eta nik ezetz erantzun diot. Egun osoa egon nintzen armarriaren aurrean begira, gezurretan aritzeagatik zigortuta.
- AL: Idazle nagusia? Bat baino gehiago eta garai guztietakoak aukeratu ditzakezu.
SL: Egia esan, ez dut idazle nagusia. Azpigenero guztiak irakurtzen ditut eta zaila da horrela. Baina izendatuko dut nire erreferentzia batzuk.
—Fantasian, Tolkiennoski, baina baita ere end edo berriagoak Txina Miéville.
-Zientzia fikzioa, Ursula K. Le Guin eta Margaret Atwood zoragarriak dira.
—Beldurra, asko gustatzen zait idazle espainiarra, David jaso. Eta gero klasikoak, Poe edo Guy Maupassant.
—Eleberri historiko batean, Amin maalouf, Mika Waltari, Noah gordon, Toti Martinez de Lezea o Irisarriko aingeruak.
—Alduneko eleberria, Sandor Marai, Donna Taroraindik ezaguna ez den baina hitz egiteko asko emango duen nire garaikideari. Antonio Tocornal.
—Krimen nobelez, hartuko dut Stieg Larson, Dennis Lehane y John connolly.
—Erromantikoa Pauline Simmons y Diana Gabaldon.
- AL: Liburu bateko zein pertsonaia gustatuko litzaizuke ezagutzea eta sortzea?
SL: Zein galdera zaila. Nostalgiagatik tiro egingo dut. Liburuak irakurri nituen Anne Gables Berdeetakoa nerabezaroan eta noizean behin, egun grisetan, berriro irakurtzen nituen. Lasaitasuna ekartzen didate. Beraz, mantentzen dut Anne Shirley.
- AL: Ohitura edo ohitura berezirik idazteko edo irakurtzeko orduan?
SL: Am errepideko idazlea indarrez, idazteko espazio eta denbora aprobetxatzen ez badut, ez nuke inoiz ezer amaituko. Gauza bakarra da tinnitus-a (etengabeko zarata entzuten dudala) eta Nahiago dut isilik ez idatzi molestatzen nauelako. Beraz, telebista, musika edo kalean banaiz, kaleko giro zarata jartzen dut.
- AL: Eta hori egiteko nahiago duzun lekua eta denbora?
SL: Funtsean, aurreko galderan bezala, ni utzi eta ordenagailu eramangarria eraman dezakedanean, edozein lekutan eta noiznahi.
- AL: Ba al dago gustuko beste generoik?
SL: Galdera hau aurreratu dut. Aldatzea gustatzen zait irakurtzeko generoarena, bestela irakurketaz aspertuko nintzateke.
- AL: Zer irakurtzen ari zara orain? Eta idaztea?
SL: Nago toletum, de Mireia Gimenez Higón amaitu ondoren Berpiztu, nire bikotearena Vic echegoyen. Lehenengoa Toledon XIX. Mendean kokatutako abentura da eta bigarrenak 1755eko Lisboako lurrikararen gertakariak kontatzen ditu.
Justo amaitu berri dut nire bigarren eleberriaren lehen zirriborroa, dagoeneko nire editorearen eskuetan dagoena, beraz, egun batzuk hartzen ditut idazteko, prozesua bizia izan delako.
- NORI: Zure ustez, nolakoa da argitaletxeen panorama?
SL: Mundu honetara iritsi berria naiz eta ez dakit zerbait komentatu dezakedan. Badago bat badagoela editorial berrien eskaintza basatia eta salmenta gutxi. Hainbat argitalpenekin eleberriaren inguruan interesa mantentzea zaila da. Bestalde, pirateriaren arazoa Konpondu gabeko gaitza da. Nobela on bat idazteak dakarren lanarekin, pena da behar bezala baloratu ez izana.
Inolako itxaropenik gabe bidali nuen eskuizkribua, 540 orrialdeko eleberri bat idazten amaitu izana lorpen bat zen niretzat. Beraz, ondoren etorri zen guztia zoragarria izan da, batez ere pertsonaiak eta haien istorioak ontzat eman dituzten irakurleen iritziak. Ez dut hori aldatzen munduko ezerengatik.
- AL: Zuretzat zaila da bizitzen ari garen krisi momentua edo etorkizuneko istorioetarako zerbait positiboa gordetzeko gai izango zara?
SL: Esperientzia guztietatik zerbait ateratzen dut beti, gogorrena ere. Gaixotasunarekin, heriotzarekin eta tragediarekin bizi naiz egunero. Eta egoera gogorrenetatik ere, istorio politak ateratzen dira. Akonpainamenduaren araberakoa da, besteekin zer parte hartzen duzun, zeuregandik zer ekarpen egiten duzun. Elkarrizketaren hasieran esan bezala, gutako bakoitza onena eta txarrena egiteko gai gara, beti bilatzen dut ona bilatzen.